Cilt:20 Sayı:04 (2019)
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklara Yönelik Müdahalelerde Kardeş Katılımı: Sistematik Bir Derleme(Ankara Üniversitesi, 2019-12-04) Gökçe, Selin; Kürkcüoğlu, Burcu Ülke; Eğitim Bilimleri FakültesiOSB’li çocuğa kardeş aracılığıyla sunulan müdahalelerin etkililiğini sınayan pek çok araştırmanın yanı sıra 2012 yılına kadar olan araştırmaları inceleyen farklı derleme çalışmaları bulunmaktadır. Ancak alanyazında konuya ilişkin daha güncel sistematik bir derleme çalışmasına rastlanmamaktadır. Bu çalışmanın amacı, 1977-2018 yılları arasında OSB’li çocuklara kardeşleri aracılığıyla sunulan müdahalelerin etkisini tek denekli araştırma modelleriyle sınayan çalışmaları demografik, yöntemsel ve bulgu değişkenleri açısından inceleyerek kapsamlı bir betimsel analiz yapmaktır. Belirlenen veri tabanlarında anahtar kelimeler kullanılarak yapılan ilk taramada 110, kaynakçaların gözden geçirilmesi yoluyla 8 çalışmaya ulaşılmış ve toplamda 118 çalışma klasörlenmiştir. Dâhil etme ve hariç tutma kriterlerine göre çalışmalar değerlendirildikten sonra 16 çalışma araştırma kapsamına alınmıştır. Araştırmanın sonucunda NGG kardeşlerin eğitici olduğu çalışmalarda OSB’li kardeşlerine hedeflenen becerileri başarıyla öğrettikleri bulgusuna ulaşılmıştır Ancak müdahalelerde kullanılan eğitim paketlerinin benzer ve farklı öğelerden oluştuğu; öğretim sürelerinin değişkenlik gösterdiği dikkat çekmektedir. Araştırmadan elde edilen bulgular tartışılarak ileri araştırmalara yönelik önerilerde bulunulmaktadır.Item Gelişimsel Yetersizliği Olan Çocuklarla Rutin Temelli Öğretim Yaklaşımlarının Uygulandığı Çalışmaların İncelenmesi(Ankara Üniversitesi, 2019-12-04) Ergin, Gizem; Diken, İbrahim H.; Eğitim Bilimleri FakültesiRutin temelli öğretim Bronfenbrenner’in geliştirdiği ekolojik kuram çerçevesinde şekillenen, çocuk-aile- öğretmen ve yakın çevre ilişkisinin kurulup işbirlikçi bir yaklaşımın benimsendiği, çocuğun öğrenme fırsatlarının en iyi şekilde değerlendirildiği, bütünleştirme felsefesinin temel alındığı bir yaklaşımdır. Bu araştırmada rutin temelli öğretim uygulamalarına yer veren çalışmalara bütüncül bakılması ve bu çalışmaların sistematik olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Bir betimsel analiz çalışması olarak planlanan araştırmada elektronik ortamda çeşitli veri tabanları taranmış, ulaşılan çalışmaların kaynakçaları gözden geçirerek elle tarama yapılmıştır. Gerçekleştirilen alanyazın taramasında 39 çalışmaya ulaşılmış, dahil etme-hariç tutma ölçütlerine göre araştırmaya 19 çalışma dahil edilmiştir. Çalışmalar katılımcı özellikleri, bağımlı değişken, bağımsız değişken, yöntem, veri toplama araçları, genelleme ve kalıcılık başlıkları altında analiz edilmiştir. Analiz edilen veriler rutin temelli öğretim programlarının uygulandığı araştırmalar ve rutinlerin öğretim amaçlı kullanıldığı araştırmalar olmak üzere iki temel başlık altında yorumlanmıştır. Bulgular, rutin temelli öğretimin erken çocukluk dönemindeki gelişimsel yetersizliği olan çocuklara pek çok becerinin öğretiminde işlevsel olarak kullanılabileceğini göstermektedir.Item Employment Challenges among Youth with Autism Spectrum Disorder from Their Parents’ Perspective in Saudi Arabia(Ankara Üniversitesi, 2019-12-04) Abusukkar, Ola M.; Eğitim Bilimleri FakültesiBu çalışmada, ebeveyn görüşlerine göre Suudi Arabistan’daki Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olan gençlerin istihdam güçlüklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla 85 OSB olan gencin ebeveynlerine OSB’li gençler için hazırlanan İstihdam Güçlükleri Ölçeği uygulanmıştır. Elde edilen bulgulara göre, Suudi Arabistan’daki istihdama ilişkin güçlüklerinin; OSB temelli güçlükler, OSB’li gençlerin ailelerine ilişkin güçlükler, çalışma ortamına ilişkin güçlükler ve sosyal güçlükler olduğu belirlenmiştir. Ebeveynlerin ölçeğe verdikleri yanıtlardan elde edilen puan ortalamaları, ebeveyn cinsiyeti, çocuğun cinsiyeti ve çocuğun yaşına göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermemiştir. Ancak mali destek alma değişkenine göre ebeveynlerin ölçeğe verdikleri yanıtların puan ortalamaları, mali destek almayanlar lehine istatistiksel olarak anlamlı şekilde farklılaşmaktadır.Item Özel Eğitim Öğretmen Adaylarının Rehberlik Araştırma Merkezi’nde Gerçekleştirdikleri Öğretmenlik Uygulamasına İlişkin Deneyimleri(Ankara Üniversitesi, 2019-12-04) Özgüç, Canan Sola; Eğitim Bilimleri FakültesiBu araştırmada, bir devlet üniversitesinin zihin engelliler öğretmenliği programı son sınıf öğrencilerinin öğretmenlik uygulaması kapsamında Rehberlik Araştırma Merkezinde (RAM) gerçekleştirdikleri uygulamaya ilişkin deneyimlerinin belirlenmesi hedeflenmiştir. Olgubilimsel (fenomenolojik) desenle yürütülen araştırmanın katılımcıları Zihin Engelliler Öğretmenliği programında okuyan, son sınıf öğrencilerinden 13 öğretmen adayıdır. Araştırmanın temel verisi yarı-yapılandırılmış görüşmelerden elde edilmiş ve öğretmen adaylarının günlük raporları ile RAM’dan elde ettikleri süreç ürünleri ise destek veri olarak kullanılmıştır. Yarı-yapılandırılmış görüşmelerden elde edilen veriler içerik analizi ile analiz edilmiştir. Bulgular, öğretmen adaylarının RAM’a ilişkin görüşleri, RAM’da uygulama deneyimleri ve RAM’da öğretmen olmaya ilişkin görüşleri şeklinde üç ana başlık altında sunulmuştur. RAM’da gerçekleştirilen uygulamanın öğretmen adaylarının uygulama öncesindeki olumsuz tutumlarını olumlu yönde geliştirdiği görülmüştür. Öğretmen adayları, RAM’da yapılan uygulamanın olumlu ve olumsuz yönlerini irdelemişlerdir. Bazı öğretmen adaylarının RAM’da çalışmak istedikleri belirlenmiştir. Bu çalışmanın Kurumlarda Gözlem dersi kapsamında tekrarlanması ve farklı üniversitelerde uygulanması önerilmektedir.Item Farklı Yetersizliği Olan 48-72 Ay Çocuklarda Cinsel Gelişimin İncelenmesi(Ankara Üniversitesi, 2019-12-04) Alptekin, Ayşe; Tepeli, Kezban; Eğitim Bilimleri FakültesiAraştırma nitel araştırma yöntemlerinden Durum Çalışması yönteminde ve nicel araştırma yöntemlerinden genel tarama modelinde tasarlanmıştır. Farklı yetersizlik türlerinde yer alan çocukların ( İşitme yetersizliği, zihinsel yetersizlik, ve otizmli çocuklar ) Cinsel gelişimin belirleyicileri olan cinsel kimlik ve cinsiyete ilişkin davranışları Selçuk Cinsel Gelişim Ölçeği (36-72 Ay) kullanılarak incelenmiştir. Verilerin analizinde SPSS 20, yazılımı kullanılmıştır. Çalışmanın hedef evrenini 2017-2018 yılları arasında Konya ili merkez ilçelerinde ikamet eden 48-72 aylık sağlık kurulu tarafından tıbbi, Rehberlik Araştırma Merkezleri tarafından eğitsel tanılaması yapılmış hafif düzey sadece bir yetersizliğe sahip ve en az tek kelime düzeyinde ifade edici dil gelişimini kazanmış yetersizlik türlerindeki çocuklar oluşturmaktadır. Zihinsel yetersizliği olan çocukların cinsiyete ilişkin davranışları tercih etmeme nedenleri 5, otizm spektrum bozukluğu olan çocukların 6, işitme yetersizliği olan çocukların ise 3 tema altında toplanmıştır. Ayrıca üç grubun cinsel kimlik kazanımları betimsel olarak karşılaştırılmıştırItem Sosyal Bilgiler Ders Kitabı ve Öğretim Programının Engellilik Açısından İncelenmesi(Ankara Üniversitesi, 2019-12-04) Mengi, Abdurrahman; Eğitim Bilimleri FakültesiBu araştırma, İlkokul ve Ortaokul Sosyal Bilgiler Ders Kitabı (SBDK) ve Öğretim Programı’nın (ÖP) engellilik açısından incelenmesini amaçlamaktadır. Araştırma ile engelliliğe ilişkin kavramların, konu/temaların İlkokul ve Ortaokul SBDK ve ÖP’nda ne şekilde, kaç kez ve hangi bağlamlarda ele alındığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu araştırmada nitel araştırma yaklaşımı benimsenmiştir. Araştırmanın veri toplama süreci Eylül 2018’de başlayıp Şubat 2019'de tamamlanmıştır. Araştırmanın verileri doküman incelemesi yoluyla elde edilmiş ve elde edilen veriler doküman incelemesi aşamalarına uygun olarak içerik analizi tekniğiyle incelenmiştir. Araştırma sonucu genel olarak değerlendirildiğinde; Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından hazırlanan Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’ndan (SBDÖP) yer alan öğrenme alanının hepsinde ele alınan toplam 33 kazanımdan sadece iki kazanım ile engellilik olgusuna yer verilmiştir. Ayrıca ders kitaplarında ise toplam 33 farklı kavram ile engellilik konusuna dikkat çekilmiştir. Araştırma bulguları çerçevesinde, engellilik olgusuna ilişkin mevcut kaynaklardaki eksiklerin giderilmesine yönelik bir dizi önemli öneriden bulunulmuştur.Item Okul Yöneticilerinin Özel Gereksinimli Öğrencilere Bireyselleştirilmiş Eğitim Planı (BEP) Hazırlanması/Uygulanması Hakkındaki Görüşleri(Ankara Üniversitesi, 2019-12-04) Ayanoğlu, Çiğdem; Erdoğan, Duygu Gür; Eğitim Bilimleri FakültesiBu araştırmada, okul yöneticilerinin (müdür/müdür yardımcısı) özel gereksinimli öğrencilere Bireyselleştirilmiş Eğitim Planı (BEP) hazırlanması ve uygulanması hakkındaki görüşlerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 20 okulda görev yapan 36 gönüllü yönetici oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri araştırmacılar tarafından oluşturulmuş açık uçlu sorulardan oluşan soru formları ile elde edilmiş, verilerinanalizinde betimsel analiz kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, yöneticilerin çoğunluğunun özel gereksinimli öğrenciler için BEP hazırlanması/uygulanmasının gerekliliğine inandığı, BEP hazırlanması/uygulanması konusunda bilgilerinin kısmen yeterli olduğu, bu konuda daha önce eğitim almadıkları ve eğitime ihtiyaç duydukları belirlenmiştir. Okulların büyük çoğunluğunda BEP geliştirme birimi kurulduğu, bu birimlerin çalışmalarının kısmen amacına ulaştığı, ancak özel gereksinimli öğrenciler için hazırlanan/uygulanan BEP’lerden öğretmen ve yöneticilerden, eğitim durumlarından (öğrenme-öğretme süreci), Rehberlik Araştırma Merkezlerinden (RAM) ve özel gereksinimli öğrencilerin velilerinden kaynaklanan birtakım sorunlar nedeniyle kısmen yarar sağlandığı belirlenmiştir. Karşılaşılan bu sorunlara görüşülen yöneticiler tarafından çözüm önerileri getirilmiş ve bir takım yasal düzenlemelerin gerekliliği belirtilmiştir.Item Down Sendromlu Çocuğa Sahip Annelerin Aile Gereksinimlerinin Belirlenmesi ve Sosyal Destek Algılarına Yönelik Görüşleri(Ankara Üniversitesi, 2019-12-04) Toker, Melih; Başgül, S. Senem; Özaydın, Latife; Eğitim Bilimleri FakültesiBu çalışmanın amacı; Down sendromlu çocuğu olan annelerin sosyal destek algıları hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi ve bu çerçevede aile gereksinimlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya Gaziantep ilinden, 20 Down Sendromlu (DS) bireylerin anneleri dahil edilmiştir. Nitel olarak desenlenen ve yarı yapılandırılmış görüşme verileri anneler ile görüşme sonucu elde edilmiş, içerik analizi ile değerlendirilmiştir. Araştırma bulgularında; DS tanısı almış çocuğa sahip annelerin, çocuklarının normal gelişim gösteren akranlarına göre bireysel farklılıkları olduğunu belirttikleri, ancak toplum yaşamında bu farklılıkların çocukları ve kendilerini olumsuz yönde etkilemeden sosyal kabul görmeleri istekleri olduğu belirlenmiştir. Gerek okul öncesi gerek ilkokul ve ilerleyen yaşamlarında çocuklarının yasal haklara bağlı hizmetlerden yararlanma düzeylerini düşük olarak belirten anneler, özellikle yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşlarından destek beklediklerini vurgulamışlardır. Çalışmanın bir diğer önemli bulgusu, annelerin çocuklarının hangi alanlarda eksiklikleri olduğu ve neler yapabilecekleri gibi konularda bilgiye gereksinimleri olduğunu ifade etmeleridir. DS'li çocuklarının ihtiyaçlarını karşılamak ve daha iyi eğitim olanaklarından faydalanmak için maddi gereksinime ihtiyaçları olduğunu ifade etmişlerdir. Anneler en çok çocuklarının eğitimi ve sosyal becerileri konularında gelişmelerini istediklerini belirtmişlerdir. Sistematik bir denetlenmenin olması gerektiğini vurgu yapan anneler, sosyal aktivitelerin düzenlenmesi için yönetim birimlerine yönelik ihtiyaçlarını dile getirmişlerdir.