DSpace Repository :: Browsing Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi by Title

Kıta Avrupası hukuk düzenlerinde zamanaşımı alanında irade serbestisini – az veya çok – sınırlayan emredici hükümler bulunmaktadır. Zamanaşımının sözleşme ile düzenlenmesi meselesi, ilk olarak müşterek hukuk doktrininde tartışma konusu olmuştur. 19. yüzyılın ilk yarısında bu konuda iki yönde de görüşler savunulurken, söz konusu yüzyılın ikinci yarısında zamanaşımı alanında irade serbestisinin sınırlanması görüşü hâkim olmuştur. Bu görüş zamanaşımının kamu yararını koruduğu düşüncesine dayandırılmıştır ve Kıta Avrupası ülkelerinde kanunlaştırma hareketlerinden sonra da savunulmuştur. Müşterek hukuka dair kaynakların incelenmesi, bu görüşün sorgulanması gerektiğini göstermektedir. Bu tür bir inceleme, söz konusu görüşün Roma kaynaklarında kullanılan ius publicum kavramına 19. yüzyılda verilen değişik anlamların iç içe geçmiş olmasından etkilenmiş olabileceğini göstermektedir. Doktrinde giderek artan bir şekilde kabul edilen ve Kıta Avrupası kanunlarında yapılan değişikleri de etkileyen bir görüş, zamanaşımının kamu yararını değil, borçlunun özel yararını koruyan bir müessese olduğunu; bu nedenle de, zamanaşımını düzenleme konusunda taraflara daha geniş (ama sınırsız olmayan) bir irade serbestisi tanınması gerektiğini savunmaktadır.

Item

1919dan İTİBAREN DEVLETLERARASI HUKUKDA VUKU BULAN TAHAVVÜLLER

LEROY, F.

Item

1921 TEŞKİLAT-I ESASİYE KANUNU LAYİHASI

(Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 2022) Konan, Belkıs; Hukuk; Hukuk Fakültesi

Teşkilat-ı Esasiye Kanunu, bir milletin kurtuluş ve dönüşümünün simgesi olarak Osmanlı-Türk Anayasaları içinde çok özel bir yere sahiptir. Bu makale Teşkilat-ı Esasiye Kanunu Layihası müzakerelerini meclis tutanaklarında yer alan bilgiler çerçevesinde yorumlayarak hukuk tarihi açısından önemini incelemeyi amaçlamaktadır. İlk olarak bu Kanun’un çıkarılmasına neden ihtiyaç duyulduğu sorusunun yanıtlanması gerekir. Bu sebeple makalede öncelikle ilk anayasamızı hazırlayan Büyük Millet Meclisi’nin oluşumu incelenecektir. Daha sonra “salahiyeti fevkaladeyi haiz olarak” toplanmış olan Meclisin “kurucu bir meclis” olup olmadığı tartışması yapılarak milli egemenlik kavramının farklı gruplarca nasıl yorumlandığı açıklanacaktır. Makalenin özünü 1921 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu Layihası’nın mecliste görüşülmesi esnasında yapılan tartışmalar ve Anayasa’nın kabul edilmesi süreci oluşturmaktadır. Layihanın müzakereleri, 18 Eylül 1920 tarihinde Heyet-i Vekile tarafından verilen programın Meclis Genel Kurulu’na sunulması ile başlamıştır. Eski düzeni sürdürmek isteyen, yani hilafet ve saltanatı kurtarmak isteyen muhafazakâr kesimlerle, bağımsız bir devlet kurma idealine sahip inkılapçılar arasındaki tartışmalar yaklaşık iki ay sürmüştür. Kanun Layihası’nın görüşülmesinde tartışmalar daha çok “saltanat ve hilafetin kurtarılması”, “mesleki temsil ilkesi”, “Meclis ve İcra Vekilleri Heyeti’nin yetkileri” ve “yerinden yönetimler” üzerine yoğunlaşmıştır. Makale kapsamında da en çok tartışılan bu konulara değinilmiştir